26/9/2006
• Ποια η στρατηγική σημασία της Τουριστικής Εκπαίδευσης για την ανάδειξη, εδραίωση, ανάπτυξη της Τουριστικής βιομηχανίας της Ελλάδας;
Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί την πεμπτουσία κάθε τουριστικής δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζοντας θετικά ή και αρνητικά την εξέλιξη και την ανάπτυξή της, είτε από πλευράς ζήτησης, είτε από πλευράς προσφοράς. Θεμελιώδης διάσταση του τουρισμού, παρά τις κοσμογονικές μεταβολές που βιώνει ο τομέας αυτή την εποχή, θα παραμένει η σχέση μεταξύ του ατόμου που αγοράζει μία υπηρεσία και του ατόμου που του την προσφέρει. Είναι ευνόητο επομένως, πως ο βαθμός και η ποιότητα εκπαίδευσης του ατόμου που προσφέρει την υπηρεσία, ανεξαρτήτως θέσης και ειδικότητας, είναι μία από τις σημαντικότερες και ουσιαστικότερες παραμέτρους στη λειτουργία και ανάπτυξη της τουριστικής αγοράς.
Υπό αυτό το πρίσμα, η σημασία της τουριστικής εκπαίδευσης, για την ανάδειξη, εδραίωση και ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα, είναι στρατηγική και βαρύνουσα.
• Πώς κρίνετε την παρούσα κατάσταση της τουριστικής εκπαίδευσης στη χώρα μας και τι είδους παρεμβάσεις θα προτείνατε;
Εν ολίγοις θα την χαρακτήριζα υποδεέστερη των συνθηκών που διαμορφώνονται στην αγορά, της σημασίας της στο τουριστικό γίγνεσθαι, της συνεισφοράς του τομέα στην οικονομία και στην κοινωνία και της γενικότερης προοπτικής του ελληνικού τουρισμού. Ακόμα σήμερα, δεν υπάρχει ούτε μία Τουριστική Σχολή Πανεπιστημιακού επιπέδου. Ύστερα από χρόνια συζητήσεων και ανταλλαγών υπομνημάτων και απόψεων, μόλις προ ημερών, υπήρξε μία ξεκάθαρη κοινή δέσμευση, εν προκειμένω από τα υπουργεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Παιδείας, ότι θα δημιουργηθεί ένα αμιγώς τουριστικού χαρακτήρα Πανεπιστήμιο. Ευελπιστούμε ότι αυτή τη φορά, επιτέλους, θα γίνει πράξη αυτή η εξαγγελία, θα ικανοποιηθεί ένα χρόνιο αίτημα του τουριστικού κλάδου. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να ενταθεί η προσπάθεια, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, να αλλάξει μία γενικότερη νοοτροπία που υπάρχει σχετικά με τη σημασία και τη σπουδαιότητα των τουριστικών επαγγελμάτων. Για αρκετούς Έλληνες και δη νέους, σχολές όπως τα ΤΕΙ αντιμετωπίζονται περισσότερο ως ύστατη επιλογή διασφάλισης εισαγωγής υποψηφίων παρά ως επιλογή επαγγελματικής πορείας. Αυτό κατέστη εμφανέστερο φέτος με το νέο σύστημα εισαγωγής (με βάση το 10) καθώς μειώθηκε δραματικά ο αριθμός των σπουδαστών που εισήχθησαν σε πολλά ΤΕΙ της χώρας.
• Πιστεύετε ότι η τουριστική εκπαίδευση στη χώρα μας καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς εργασίας; Υπάρχει σύνδεση των τουριστικών επιχειρήσεων ή των φορέων τους και της εκπαίδευσης;
Η εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση στα τουριστικά επαγγέλματα εποπτεύεται από τρία διαφορετικά υπουργεία Παιδείας, Τουριστικής Ανάπτυξης και Απασχόλησης. Κατά καιρούς έχει ανατεθεί σε αρκετούς δημόσιους και ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς οργανισμούς η υλοποίηση τέτοιου είδους προγραμμάτων χωρίς δυστυχώς, να υπάρξει ενιαίο συντονιστικό όργανο εκπαιδευτικής πολιτικής. Αυτό και άλλοι παράγοντες στην πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας έχουν ως αποτέλεσμα να μην προκύπτει ειδική μέριμνα για τη σύνδεση των προγραμμάτων σπουδών με την αγορά. Κατά την άποψή μας οι ανάγκες της αγοράς μπορεί να καλύπτονται σε ορισμένες ειδικότητες τουριστικών επαγγελμάτων ενώ σε άλλες παρατηρούνται ελλείψεις ειδικευμένων στελεχών.
• Πώς η πολιτεία, οι φορείς καθώς και οι τουριστικές επιχειρήσεις αξιοποιούν τους απόφοιτους των Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων?
Κάθε πλευρά από τις τρεις που αναφέρετε εμφανίζει μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό εμπλοκής στο θέμα της αξιοποίησης των αποφοίτων των Σ.Τ.Ε. και οπωσδήποτε προσεγγίζει από διαφορετικές κατευθύνσεις το θέμα. Εκ των πραγμάτων, η πολιτεία θα μπορούσε να αξιοποιεί αποφοίτους είτε μέσω κάποιας διαδικασίας προσλήψεων για στελέχωση κρατικών υπηρεσιών- προφανώς, όμως, με περιορισμούς ως προς τους αριθμούς και τις ειδικότητες- αλλά μπορεί να λειτουργήσει και προληπτικά, από τη διαδικασία ακόμα της εκπαίδευσης, προλαμβάνοντας δηλαδή, τη ζήτηση, σε επίπεδο ειδικοτήτων και επιπέδου εκπαίδευσης.
• Πόσο τελικά επενδύουν στους σωστά καταρτισμένους απόφοιτους των Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων?
Καθ’ όσον αφορά στον ιδιωτικό τομέα, αν αναφέρεστε σε αυτόν, πρόκειται για ένα διαχρονικό ζήτημα που αφορά όλους τους εργοδότες και όλους τους εργαζομένους. Σωστά καταρτισμένους και ειδικευμένους αποφοίτους αναζητεί πάντα η αγορά, καθώς το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό είναι όπως είπαμε καθοριστικός παράγοντας και επομένως επένδυση ουσίας για μία επιχείρηση.
• Ποια η άποψή σας για το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την τουριστική εκπαίδευση;
Μέχρι πρότινος το νομοθετικό πλαίσιο για την Τουριστική Εκπαίδευση χαρακτηριζόταν από σοβαρές αδυναμίες, κενά και έλλειψη ευελιξίας, καθώς είχε διαμορφωθεί υπό συνθήκες και ανάγκες οι οποίες έχουν προ πολλού ξεπεραστεί. Σήμερα, παρότι διαπιστώνουμε την πρόθεση της κυβέρνησης να ασχοληθεί σοβαρά και εις βάθος με το ζήτημα αυτό και εισπράττουμε τον προβληματισμό της ηγεσίας του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης για τον χειρισμό κομβικών πεδίων, όπως η αναδιοργάνωση του ΟΤΕΚ, έχουν γίνει μόνον επιμέρους ενέργειες και πρωτοβουλίες. Αναμένουμε, επομένως, μία ολοκληρωμένη, συνολική νομοθετική παρέμβαση.
• Παρατηρείται το φαινόμενο, στα ελληνικά ξενοδοχεία να απασχολούνται στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης αλλοδαποί σπουδαστές. Ποια είναι η έκταση, το νομικό πλαίσιο και η σημασία του φαινόμενου, σε ότι αφορά μεταξύ άλλων την καθιέρωση της Ελλάδας ως χώρα που διαθέτει και μεταβιβάζει το τουριστικό know –how σε τρίτες χώρες, μείωση του κόστους εργασίας κ.λπ.;
Η απασχόληση στον τουριστικό κλάδο είναι διαρκώς αυξανόμενη. Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότεροι από 400.000 άμεσα απασχολούμενοι και περισσότεροι από ένα εκατομμύριο έμμεσα απασχολούμενοι σε τουριστικές ή συνδεόμενες με τον τουρισμό επιχειρήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο θέλω να παρατηρήσω ότι η πρακτική άσκηση σπουδαστών τουριστικών σχολών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των σπουδών τους. Όλες οι ελληνικές τουριστικές σχολές προβλέπουν στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα, την πρακτική άσκηση των φοιτητών τους. Είναι προφανές ότι το ίδιο ισχύει και σε αντίστοιχες σχολές ξένων χωρών. Η πρακτική άσκηση σπουδαστών τουριστικών σχολών είναι μία διεθνώς αποδεκτή και καθιερωμένη πρακτική, ιδίως στις τουριστικά ανεπτυγμένες χώρες της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου. Εξυπακούεται ότι στην Ελλάδα που συγκαταλέγεται στους προορισμούς με υψηλό βαθμό τεχνογνωσίας στον τομέα των τουριστικών υπηρεσιών, υπό τη βασική προϋπόθεση ότι πληρούνται οι προβλεπόμενες από το νόμο απαιτούμενες προϋποθέσεις, η πρακτική αυτή είναι κατ’ αρχάς θεμιτή και βεβαίως ωφέλιμη, όσο ωφέλιμη είναι και αντίστοιχη πρακτική άσκηση Ελλήνων αποφοίτων τουριστικών σχολών σε ξενοδοχεία άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.