Κύρια σημεία παρέμβασης του προέδρου της ΠΟΞ κ. Ανδρέα Ανδρεάδη στο 9^ο Συνέδριο Τουρισμός & Ανάπτυξη του ΣΕΤΕ

 Διαπιστώσεις για τη σημερινή κατάσταση του ελληνικού τουρισμού

• Ο τουρισμός τα τελευταία τριάντα (30) χρόνια αποτελεί για την Ελλάδα έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες ανάπτυξης, δημιουργίας εισοδήματος και απασχόλησης.
• Η συνεισφορά  του στο ΑΕΠ είναι σταθερά πάνω από 15%  και κατά περιόδους ξεπέρασε το 18%.
• Σχεδόν ένας (1) στους πέντε (5) κατοίκους της χώρας μας  απασχολείται άμεσα ή έμμεσα στο τουριστικό τομέα

• Ο τουρισμός δημιουργεί απασχόληση σε ένα ευρύτατο φάσμα δραστηριοτήτων, σε διαφορετικά επίπεδα γνώσεων και ειδίκευσης και κυρίως στους νέους και στη περιφέρεια.

• Για κάθε μία (1) άμεση θέση απασχόλησης στο τουρισμό δημιουργείται σχεδόν ακόμα  μία (1)  θέση στην ευρύτερη οικονομία.
•  Στο τρίμηνο Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος εξακολουθούμε να υποδεχόμαστε περισσότερο από το 50% των διεθνών αφίξεων (μη κάτοικοι), ενώ  υπολειτουργούμε ή  δεν λειτουργούμε τους υπόλοιπους μήνες.
• Μεταξύ 2000 και 2009, η  Ελλάδα υποχώρησε (4) τέσσερεις θέσεις  στη κατά UNWTO κατάταξη των αφίξεων και εισπράξεων 2000 -2009 ( ΠΙΝΑΚΑΣ 1).
• Το πρωτογενές τουριστικό προϊόν της Ελλάδας είναι εξαιρετικό. Η ποιότητα των ξενοδοχειακών υπηρεσιών όπως φαίνεται στον ΠΙΝΑΚΑ 2 είναι συγκρίσιμη και ανταγωνιστική με τις άλλες χώρες.   Η ποιότητα όμως των δημόσιων υποδομών μας δεν είναι το ίδιο καλή. Παράλληλα η έλλειψη σταθερής, διακομματικής τουριστικής στρατηγικής ( χαρακτηριστικό παράδειγμα τα σαράντα οκτώ (48) διαφορετικά πρόσωπα που πέρασαν από την πολιτική ηγεσία του ελληνικού τουρισμού στο διάστημα 1992-2010), αποτελεσματικού φορέα προβολής-διαφήμισης, σταθερού και ανταγωνιστικού φορολογικού και εργασιακού καθεστώτος, λειτουργικού αναπτυξιακού νόμου με μακροχρόνια εφαρμογή, και ένος διαπνεόμενου από αναπτυξιακό πνεύμα και φιλικού στο περιβάλλον ειδικού χωροταξικού για τον τουρισμό, αποτελούν τα κυριότερα προβλήματα στην αναπτυξιακή μας προοπτική.
• Θα σταθώ ιδιαίτερα στο θέμα του ΦΠΑ. Το τουριστικό προϊόν είναι το μόνο εξαγώγιμο προϊόν το οποίο επιβαρύνεται με ΦΠΑ, διότι καταναλώνεται εντός της χώρας. Με τις πρόσφατες  διαδοχικές αυξήσεις του ΦΠΑ, οι οποίες στην πράξη μας επεβλήθησαν, επιβαρύνθηκε περαιτέρω η ήδη μειωμένη ανταγωνιστικότητα του προϊόντος αυτού. Οι ανταγωνιστές μας, εντός και εκτός Ευρωζώνης, αντιμετωπίζουν τον ΦΠΑ των τουριστικών υπηρεσιών εντελώς διαφορετικά με στόχο να ενισχύουν τις εξαγωγές τους. (Ο ΦΠΑ στις τουριστικές υπηρεσίες των ανταγωνιστών μας της Ευρωζώνης είναι 5-8%).

• Τα πρώτα στοιχεία ενοποιημένων ισολογισμών της ICAP για το 2009 δείχνουν δραματική επιδείνωση των βασικών λογαριασμών των μεγαλύτερων 150 ξενοδοχειακών επιχειρήσεων της χώρας, όπως φαίνεται στον ΠΙΝΑΚΑ 3. Προφανώς τα αποτελέσματα του 2010, θα είναι πολύ χειρότερα.

Τι πρέπει να γίνει

•  Η κρατούσα άποψη στην αγορά είναι ότι ο τουρισμός εξακολουθεί,διαχρονικά  να μην είναι στις βασικές προτεραιότητες του εκάστοτε Πρωθυπουργού, ο  οποίος και δίνει την βασική κυβερνητική κατεύθυνση. Αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα, ιδιαίτερα σήμερα, που η πατρίδα μας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, τον τουρισμό της και την εξωστρεφή ανάπτυξη που αυτός μπορεί να προσφέρει.
• Αρχική και κυρίως συνειδητή επιλογή πρέπει να είναι η στρατηγική προς ένα λιγότερο και αποτελεσματικότερο κράτος, παράλληλα με την ανάληψη περισσότερων ευθυνών από τον ιδιωτικό τομέα. Η συνειδητοποίηση από όλους ότι ο τουρισμός δεν έχει πολιτικό «χρώμα», πρέπει να οδηγήσει τα κόμματα σε συμφωνία στην χάραξη ενιαίας τουριστικής στρατηγικής, με άξονα την μελέτη του ΣΕΤΕ « Ελληνικός Τουρισμός 2020 », που θα παρουσιασθεί στα τέλη Νοεμβρίου 2010.
• Είναι προφανές ότι το νέο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης, το νέο αναπτυξιακό μοντέλο, απαιτεί ένα ελάχιστο αριθμό από, θεσμικούς και μη, μετασχηματισμούς.  Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν  αντιδράσεις από οργανωμένα μικροσυμφέροντα, παλαιομοδίτικες αντιλήψεις και διάφορες άλλες εκφράσεις εφησυχασμού και μακαριότητας. Η προσήλωση στους στόχους και  κυρίως η διακομματική πολιτική βούληση  είναι  οι σημαντικότερες προϋποθέσεις επιτυχίας του εγχειρήματος.
• Αναγκαία προϋπόθεση είναι η σύσταση αυτόνομου Υπουργείου Τουρισμού, με διευρυμένες αρμοδιότητες και καθιέρωση μόνιμης θέσης υπερκομματικού Γενικού Γραμματέα πενταετούς θητείας.  Κυρίαρχο ζητούμενο είναι ο συντονισμός σε  κυβερνητικό επίπεδο, με άμεση επίβλεψη από το γραφείο του Πρωθυπουργού.
• Η εφαρμογή της πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, ειδικά στη παρούσα συγκυρία για τη χώρα μας, όπου το brand «Ελλάδα» κάθε άλλο παρά βρίσκεται στην επιθυμητή θέση. Ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει το «όχημα» για το brandrescue  της χώρας.
• Στη προσπάθεια ανάδειξης και προβολής του brand «ελληνικός τουρισμός» πρέπει επιτέλους να δοθεί τέλος στη βιομηχανία παραγωγής λογοτύπων. Πρέπει να γίνει Διεθνής διαγωνισμός με σημαντικά χρηματικά βραβεία.  Έτσι, θα προσελκύσουμε “worldclassspecialists”.
• Πρέπει να προχωρήσει άμεσα η θεσμοθέτηση ενός σύγχρονου ειδικού χωροταξικού για τον τουρισμό, με έμφαση στην τουριστική κατοικία σε συνδυασμό με 5στερη ξενοδοχειακή υποδομή. Παγκοσμίως, όλες οι μεγάλες αλυσίδες στρέφονται σε τέτοιες επενδύσεις τις λεγόμενες «μικτού τύπου». Η χώρα μας έχει έλλειψη τέτοιων επενδύσεων, αλλά και εξαιρετικές προϋποθέσεις. Άλλα σημεία που χρήζουν βελτίωσης είναι η αλλαγή του τρόπου αντιμετώπισης  οριοθέτησης της ελάχιστης απόστασης δόμησης από τον αιγιαλό από ένα οριζόντιο μαθηματικού τύπο σε χάραξη με βάση τα τοπικά χαρακτηριστικά. Τέλος, η συστηματικότερη και ουσιαστικότερη προσέγγιση του τι κτίζουμε και που, κάτω από ξεκάθαρους όρους και όχι κάτω από την εκ των υστέρων δαμόκλειο σπάθη του Συμβουλίου Επικρατείας.
• Επίσης η θεσμοθέτηση όρων και κανόνων ειδικά για τον τομέα του τουρισμού στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο, που να καλύπτει τόσο τις ιδιαιτερότητες αυτού του τομέα με έμφαση στα ποιοτικά, οικολογικά, σύγχρονα τουριστικά προϊόντα αιχμής που λείπουν από την χώρα,  όσο και στην αναβάθμιση των υπαρχόντων, όλων των κατηγοριών.
• Ο εξορθολογισμός των φορολογικών συντελεστών αλλά και του κόστους των ασφαλιστικών εισφορών, στα επίπεδα των ανταγωνιστών μας σε μόνιμη και διαχρονική βάση, αποτελεί αυτονόητη και αναγκαία προϋπόθεση αποκατάστασης της χαμένης ανταγωνιστικότητας.
• Ιδιαίτερα, η μείωση του ΦΠΑ στον τουρισμό (όπως και του Σπατοσήμου) στα επίπεδα των ανταγωνιστών μας, θα λειτουργήσει θεαματικά υπέρ της αύξησης του τουριστικού ρεύματος αλλά και των εσόδων της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, πιθανή αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ κατά 1-2%, που ακούγεται ότι σχεδιάζεται,  πρέπει πάσει θυσία να αποφευχθεί.  Αν λάβουμε υπόψη ότι κάτι τέτοιο θα αυξήσει την ψαλίδα με τους ανταγωνιστές μας στις 6-10 ποσοστιαίες μονάδες, (ποσοστό που αντιστοιχεί στο σύνολο των κατά μέσο όρο κερδών των μεγάλων ξενοδοχειακών αλυσίδων), είναι βέβαιο ότι σχεδόν όλες οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας θα περάσουν στο κόκκινο αλλά και καμία νέα τουριστική επένδυση δεν πρόκειται να γίνει. Πέραν όμως αυτών αρκετές χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν σε μια χρονική περίοδο που η ανεργία στην χώρα μας καλπάζει.

• Οι μεταρρυθμίσεις που προκύπτουν λόγω «Καλλικράτη» μπορούν –και πρέπει- να αποβούν  υπέρ και του τουρισμού. Θεωρείται αναγκαία και η οργάνωση   λειτουργικής παρέμβασης σε επίπεδο  περιφέρειας, δηλαδή η κατά τόπους δημιουργία  Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών (ΟΔΠ).
• Σημαντικό ζητούμενο είναι η μετεξέλιξη του ΕΟΤ στο μοντέλο του Visit Britain – AtoutFrance και η δημιουργία εταιρείας με αντικείμενο το διαδικτυακό μάρκετινγκ του ελληνικού τουρισμού και την μέσω διαδικτύου πώληση –μόνο-  ελληνικών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Ο ΣΕΤΕ θα καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση προς την κατεύθυνση αυτήν.
• Αναγκαία κρίνεται επίσης και η  δημιουργία και λειτουργία ενός οργανισμού έρευνας και προβληματισμού, ενός οργανισμού που θα βοηθά το στρατηγικό σχεδιασμό του τουρισμού και θα υποστηρίζει την επιχειρηματική κοινότητα με επιστημονικό τρόπο. Με άλλα λόγια ενός Τhink Τank.
•  Το νέο αναπτυξιακό μοντέλο για τον ελληνικό τουρισμό προϋποθέτει στρατηγικές συμμαχίες με αεροπορικές εταιρείες που θα συνδέουν με απευθείας πτήσεις τους ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς με πόλεις του εξωτερικού. Τη στήριξη των ακτοπλοϊκών συνδέσεων επίσης. Τα δύο αυτά εργαλεία αποτελούν το αίμα που τροφοδοτεί και αναπτύσσει το σώμα του ελληνικού τουρισμού. Η συνεργασία κεντρικής κυβέρνησης, περιφερειών και ιδιωτικού τομέα είναι σε αυτά τα στρατηγικής σημασίας θέματα, περισσότερο αναγκαία από ποτέ.
• Η ανάπτυξη δικτύων επιρροής πρέπει και αυτή να αποτελεί μέρος των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στην οργάνωση του ελληνικού τουρισμού. Αναφέρεται τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό  και προϋποθέτει την συνεργασία και ενεργό συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Τα δίκτυα του εξωτερικού αποσκοπούν στην αύξηση της αναγνωρισιμότητας και προώθησης του ελληνικού τουρισμού παράλληλα με την υποστήριξη σε περιπτώσεις διαχείρισης κρίσεων. Ο τουρισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διπλωματικό εργαλείο  στην κατηγορία  των softpolicies, όπου συνήθως τα αποτελέσματα φαίνονται μετά από πολλά χρόνια στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής, ενώ μπορούν να  αποδώσουν ταχύτερα σε τουριστικό επίπεδο.

Σχετικοί Πίνακες